Con người...(kỳ cuối)

Con người theo định nghĩa của Platon
(Truyện giả tưởng- kỳ cuối)
Holorel đã làm cho người máy Mars tin rằng anh là người Trái Đất, sau đó lại làm cho hắn tin anh là người của hành tinh Regun. Nhưng cả hai cách đều không giúp gì anh được. Anh còn có thể làm gì nữa?
Theo quan điểm của Mars thì tất cả những sinh vật thông minh và biết khẩu lệnh là người của Trái Đất; còn những sinh vật có lý trí nhưng không biết khẩu lệnh phải là người của hành tinh khác.
Như vậy có nghĩa là…
Một ý nghĩ chợt thoáng qua. Holorel tưởng như đã tìm ra chìa khóa nhưng anh rất khó tập trung tư tưởng.
…Suy cho cùng Mars vẫn là thằng đần. Những tiêu chuẩn của hắn thật là cổ xưa, y như trong chuyện tiếu lâm về nhà triết học nổi tiếng Platon. Platon định nghĩa con người là sinh vật có hai chân, không có lông vũ. Diogen bèn vặt lông một con gà trống và tuyên bố rằng con gà trống này hoàn toàn phù hợp với định nghĩa trên. Sau sự việc đó, Platon có đính chính lại, nói thêm rằng con người là sinh vật có hai chân, không có lông vũ và các móng chân thì phẳng…
Nhưng tất cả những điều đó liên quan gì đến người máy Mars?
Holorel bực tức lắc đầu, gắng tập trung suy nghĩ. Nhưng trước mắt anh cứ hiện lên hình mẫu con người của Platon: một con gà trống nặng 6 put (đơn vị đo trọng lượng của Anh), không có chiếc lông nào và các móng chân rất phẳng.
Mars rất nhạy cảm. Nhất định hắn phải có những điểm yếu. Khác với nhà triết học Platon, hắn không cải chính được những định nghĩa của mình. Hắn không có khả
năng rời bỏ những định nghĩa đó cũng như tất cả những điều khác được suy ra từ chúng một cách logic.
- Khỉ thật- Holorel tự nói thành tiếng- Dù sao thì cũng tìm ra cách rồi.
Anh gắng nghĩ thêm nhưng nhận thấy không đủ sức nữa. Tốt nhất là cứ thử thực hiện, đến đâu hay đến đó vậy.
- Mars, hãy trông đây! Có một con gà trống đã bị vặt hết lông đang đi tới!
***
Trưởng tàu Bitty và trung úy James trở về trại vào cuối ngày thứ ba (tính theo giờ Trái Đất). Họ tìm thấy Holorel đang trong trạng thái mê sảng. Anh kêu gào rằng nhà triết học Platon cố tình không cho anh vào trại; vì vậy anh, Holorel, đã biến thành con gà trống nặng 6 put, không có chiếc lông nào và bằng cách đó anh làm nhục được nhà triết học cùng bạn ông ta là tên người máy.
Người máy Mars đã cho anh uống nước, quấn người anh bằng cái chăn ẩm và làm cho anh một chiếc mái che bằng hai lớp chất dẻo cản nắng.
Trước khi bị ngất đi, Holorel còn kịp viết lại mấy dòng: “Tôi không thể vào trại vì không biết khẩu lệnh. Hãy thông báo cho nhà máy để họ lắp thêm mạch cấp cứu vào các người máy GR ”.
Bitty thử tra hỏi Mars. Gã người máy biết tường tận mọi chi tiết về việc Holorel đã đi quan sát xung quanh, về những người của hành tinh này giống hệt Holorel đã đến trại ra sao…Như vậy có nghĩa là Holorel đã cố tìm cách vào trại nhưng không được.
- Nhưng rồi sao nữa?- Bitty hỏi- Làm thế nào mà anh ta vẫn chui vào trong trại được?
- Ông ấy có “chui ” vào đâu!- Mars trả lời- Tự nhiên ông ta xuất hiện trong trại đấy chứ!
- Thế ông ấy đi qua anh như thế nào?
- Ông ấy không đi qua tôi. Điều đó không thể xảy ra được. Tự nhiên ông Holorel đã ở trong trại, chỉ có thế thôi.
- Tôi chịu, không hiểu gì cả- Bitty nói.
- Xin thú thật, thưa ông, là tôi cũng không hiểu được. Tôi sợ rằng chỉ có ông Holorel mới trả lời được câu hỏi của ông mà thôi.
Bitty và James nghĩ nát óc mà vẫn không thể tìm ra lời giải của bài toán hóc búa này. Nhưng suy nghĩ của họ hoàn toàn không đúng hướng cần thiết. Lẽ ra muốn hiểu được Hlorel đã vào trại bằng cách nào phải xét đến những sự kiện cuối cùng sau đây mà Mars đã được chứng kiến:
…“Nắng, gió, những con chim, những tảng đá, mặt trời, cát. Tôi phải chú ý tới tất cả những cái đó. Tôi phải bảo vệ trại khỏi sự xâm nhập của bọn người ở hành tinh này.
Có một vật gì đó từ phía các tảng đá tiến lại phía trại. Đó là một sinh vật lớn, nó chạy bằng bốn cẳng.
Tôi hạ lệnh cho nó dừng lại. Nó gầm lên với tôi.Tôi lại hạ lệnh một cách gay gắt hơn, tôi lên đạn, tôi dọa nó. Sinh vật đó vẫn gầm gừ và tiếp tục chạy về phía trại.
Nếu là người Trái Đất thì khi hỏi khẩu lệnh họ luôn trả lời đúng. Nếu là người của hành tinh khác, họ sẽ không nói đúng khẩu lệnh.
Cả người của Trái Đất, cả người của hành tinh khác đều biết trả lời khi ta hỏi họ khẩu lệnh, chỉ có trả lời đúng hay không đúng mà thôi.
Có thể không chú ý đến chim và các loài bò sát. Và cũng không cần chú ý đến cái sinh vật to lớn đang bò cạnh tôi nữa.
Tôi không để ý đến sinh vật đó nữa. Nhưng tôi đã mở máy tất cả các bộ phận giác quan của tôi đến công suất tối đa bởi vì ông Holorel còn đi dạo ở nơi nào đó trong sa mạc. Hơn nữa, ở đằng kia, một người của hành tinh này- tên tù binh của ông Holorel- vẫn đang cầu nguyện.
Thế nhưng ông Holorel không hiểu bằng cách nào đã quay về trại. Ông ta nôn mửa, khổ sở vì tình trạng kiệt nước.
Con vật đã bò cạnh tôi thì biến mất không để lại dấu vết gì. Còn tên tù binh của ông Holorel vẫn còn đang tụng kinh sau đống đá kia…”
Thu Hiên
St và Dịch từ tiếng Nga